به گزارش وبسایت ساختمان آموز، محبوبه کباری- فصل پاییز از مدتها پیش آغاز شده است، اما هنوز خبری از بارش باران در بسیاری از شهرهای کشور، بهویژه استان تهران نیست. این موضوع، تأییدکننده روند خشکسالی در ایران است.
در همین راستا، تغییر اقلیم کشور و تشدید خشکسالی طی پنج سال گذشته، باعث شده است که بخشی از سدهای کشور، بهویژه سدهای اطراف تهران، به مرز هشدار و خشکی برسد. این روندی که خود زنگ خطری جدی برای کشور محسوب میشود.
بررسیهای هواشناسی نشان میدهد که بارشها در بسیاری از مناطق کشور، نسبت به سنوات گذشته، کاهش قابل توجهی داشتهاند. این موضوع، نگرانیهای زیادی را برانگیخته است.
رئیس سازمان هواشناسی کشور، سحر تاجبخش، در گفتوگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان اظهار داشت: «طبق پیشبینیهایی که انجام دادهایم، میزان بارشها نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته و پیشبینی میشود تا اواسط آذرماه خبری از بارش باران در کشور نباشد. همچنین، میزان بارش در پاییز به کمتر از حد نرمال خواهد رسید.»
او تأکید کرد که بارش باران در بسیاری از مناطق، از جمله فلات مرکزی، جنوب، و البرز، کاهش یافته است. اما در نواحی شمالی، میزان بارشها نسبت به سایر مناطق و شهرها، وضعیت بهتری دارد.
تاجبخش افزود: «پرونده سال آبی ۱۴۰۴–۱۴۰۳ کشور با کاهش بیش از ۹۰ میلیمتر بارش نسبت به وضعیت نرمال بسته شد.»
او با اشاره به کاهش بارشها، گفت: «بیشترین کاهش بارشها در استانهای هرمزگان و سیستان و بلوچستان، با بیش از ۷۰ درصد کاهش است. از نظر میزان بارش، بیشترین کمبارشی در استانهای واقع در حاشیه رشتهکوه زاگرس، مانند چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، و لرستان رخ داده است.»
رئیس سازمان هواشناسی کشور، تأکید کرد: «کاهش شدید بارشها در حاشیه زاگرس، نگرانکننده است، زیرا این مناطق، سرچشمه تأمین بخشی از منابع آبی مناطق غربی و مرکزی کشور محسوب میشوند.»
وی افزود: «میانگین بارش در استانهای حاشیه زاگرس، بالاست. بهعنوان مثال، میانگین سالانه برخی مناطق، حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیمتر است که امسال حدود ۴۰۰ میلیمتر کاهش یافته است.»
تاجبخش تصریح کرد: «کمبارشی، به معنای کاهش منابع آبهای سطحی و زیرزمینی است. با کاهش آب سطحی، برای تأمین نیاز آبی، به منابع زیرزمینی رجوع میکنیم و این امر، فشار مضاعفی بر منابع آب زیرزمینی وارد میکند.»
او با اشاره به وضعیت بارشی استان تهران، گفت: «تهران، جزو استانهایی است که بدترین شرایط بارشی را دارد. هرچند شاید از لحاظ مقدار بارش، جزو کمترینها نباشد، اما با توجه به تراکم جمعیت و نیاز آبی بالا، کمبود ۴۰ درصدی بارش، اثرات اقتصادی و اجتماعی جدیتری ایجاد میکند.»
بر اساس آمارها، بارشها نسبت به میانگین بلندمدت، حدود ۴۰ درصد کاهش یافتهاند و این کاهش بارشها، بهطور مستقیم بر وضعیت منابع آبی کشور، تأثیر گذاشته و موجب تشدید خشکسالی شده است.
در این زمینه، یکی از راهکارهایی که امسال برای مقابله با کمآبی و تشدید خشکسالی توسط مسئولان وزارت نیرو و سازمان هواشناسی مطرح شده، بارورسازی ابرها است. با این حال، برخی کارشناسان، این روش را راهحل قطعی و نهایی نمیدانند، ولی تأکید میکنند که این اقدام، میتواند بخشی از کمبود را جبران کند.
رئیس سازمان هواشناسی کشور، تاجبخش، اظهار داشت: «موضع سازمان هواشناسی، در این زمینه، مشخص است؛ بارورسازی ابرها، راهکار اصلی نیست و باید به آثار و تبعات زیستمحیطی آن، توجه شود.»
او افزود: « البته، شکی نیست که میتوان از طریق بارورسازی ابرها، مقداری باران تولید کرد؛ اما این اقدام، تنها در مقیاسهای کوچک و برای اهداف محدود، با مقادیر بسیار کم، امکانپذیر است.»
رئیس سازمان هواشناسی کشور، خاطرنشان کرد: «بهطور متوسط، در جهان، اگر عملیات بارورسازی بهخوبی انجام شود، حدود ۱۰ درصد افزایش بارش، ممکن است رخ دهد. بهعنوان مثال، اگر میانگین بارش ۵۰۰ میلیمتر باشد، بارورسازی ابرها، میتواند حدود ۵۰ میلیمتر، میزان بارش را افزایش دهد.»
او تأکید کرد: «سازمان زیرمجموعه وزارت نیرو، مسئول اجرای این طرح است؛ اما تاکنون، هیچ مستنداتی از سوی آن سازمان، به هواشناسی، ارائه نشده تا بتوان تأثیر این عملیات را، با پیشبینیهای بارشی، مقایسه و ارزیابی کرد.»
در این زمینه، یکی از دستگاههایی که این عملیات را، اجرا میکند، وزارت نیرو است. پیشتر، محمدمهدی جوادیانزاده، رئیس سازمان توسعه و بهرهبرداری فناوریهای نوین آبهای جوی، گفته بود: «بارورسازی، مستمر ابرها، نیازمند بررسی چندین جنبه فنی این فناوری است. بارورسازی، روشی برای تأثیرگذاری بر ابرهای طبیعی است که طی آن، آب بیشتری از ابر، بهصورت باران یا برف، استخراج میشود.»
وی افزود: «در روش کلاسیک بارورسازی، با افزودن ماده «یدید نقره» به ابر، فرآیند زمانی انجام میشود که سامانه ابری بارشزا، در منطقه، وجود داشته و معیارهای مورد نیاز عملیات، مهیا باشد. هر ابری، برای بارورسازی، مناسب نیست.»
شرایط موردنیاز برای اجرای عملیات بارورسازی ابرها، شامل دمای مناسب، ضخامت ابر، میزان محتوای آبی آن، و سایر عوامل تأثیرگذار بر بارورپذیری، است.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
